Allard Pierson Museum
Allard Pierson Museum
Allard Pierson Museum
Renovatie en nieuwbouw voor de archeologische collectie van de UvA
Het Allard Pierson museum
Het Allard Pierson is hét museum en kennisinstituut voor de erfgoedcollecties van de Universiteit van Amsterdam; hoogtepunt is de internationaal vermaarde archeologische collectie, maar daarnaast heeft het museum ook een uitgebreide verzameling op het gebied van cartografie, boekgeschiedenis, Joodse cultuur, kerkgeschiedenis, zoölogie, muziek en grafische vormgeving. Het Allard Pierson is een publiektrekker, maar heeft ook een academische taak, als plek voor wetenschappelijk onderzoek; het vernieuwde museum moest daarom ruimte bieden aan tentoonstellingen, een museumcafé en een winkel, maar ook een plek zijn voor studie, symposia en lezingen.
Een Rijksmonument in de Amsterdamse binnenstad
Het museum is gevestigd in een monumentaal pand op de hoek van de Oude Turfmarkt en het Rokin, middenin de historische binnenstad van Amsterdam; tot het midden van de jaren zeventig was dit gebouw het onderkomen van De Nederlandsche Bank (DNB), waarna het in 1976 in gebruik werd genomen door het museum. Aanleiding voor huidige verbouwing was het samenbrengen van alle erfgoedcollecties van de UvA op deze locatie; tegelijkertijd met het ‘openen’ van deze collecties wilde het Allard Pierson zich letterlijk meer openen naar de buitenwereld, om zo een bredere doelgroep te trekken – waaronder meer toeristen die, door de steigers van de rondvaartboten van rederij J. Kooij direct voor de deur, al massaal op deze druk bezochte plek aanwezig zijn.
Meer ruimte voor het publiek, de collectie en de wetenschap
Het museum maakte vóór de verbouwing een gesloten indruk: in de vijf meter hoge monumentale bankdeuren van de hoofdentree was een glazen tourniquet geïnstalleerd, op de begane grond bevonden zich alleen maar niet-publiekstoegankelijke functies en de bel-etage was, met oog op het behoud van de collectie, naar buiten toe dichtgezet. Ook kende het museum veel ‘loze ruimte’: sommige delen van het gebouw waren niet toegankelijk met de lift, terwijl andere grote ruimtes, zoals de zolder, überhaupt niet geopend waren voor bezoekers. De vraag van het Allard Pierson was dus tweeledig: enerzijds om binnen het beschikbare plot te zorgen voor meer bruikbare vierkante meters publiekruimte, en anderzijds om naar buiten toe een ‘wow-gevoel’ te creëren.
Een gerestaureerde hoofdentree voor nieuw publiek
In ons ontwerp zochten we daarom naar transparantie, naar een betere ontsluiting van het monument en van de collecties. Als eerste en meteen ook meest zichtbare ingreep hebben we het glazen tourniquet verwijderd en de monumentale deuren van het museum overdag wagenwijd opengezet. De oude vestibule werkt - als semi-buitengebied – drempelverlagend, een nieuwe, bijzondere ticketbalie zorgt ervoor dat bezoekers nieuwsgierig gemaakt en verwelkomd worden. Ook zijn zowel op de bel-etage als op de verdieping daarboven de ramen aan de gevel geopend; daardoor was er wel een andere volgorde nodig in de opstelling van de collectie, maar is er een museum ontstaan dat transparant en uitnodigend is.
Binnenstedelijk bouwen op een minimaal plot
Tegelijkertijd hebben we, door een nieuwe vleugel toe te voegen, de routing verbeterd en de ruimtes toegankelijker gemaakt. De plek voor deze vleugel vond atelier PRO binnen de grenzen van het bestaande gebouw: achter de hoofdentree bevond zich een verlaagd bouwdeel dat ooit als mortuarium van het naastgelegen Binnengasthuis diende; op deze plek, waar als het ware een ‘hap’ uit het museum is, hebben we een transparante diamant toegevoegd met daarin – naast de lift - een sculpturale trap met verbindende verdiepingen. Door deze ingreep zijn de loze ruimtes ontsloten en heeft het Allard Pierson er honderden vierkante meters extra tentoonstellingsruimte bij binnen het eigen gebouw – waaronder bijvoorbeeld op zolder, waar nu de gipsotheek gehuisvest is. Ook de bordessen van de trap zijn daarbij bruikbaar als museale ruimte; de ooit obscure doorgang naar het Turfdraagsterpad biedt nu een inkijkje in het gesloten gebouw.
Allard Pierson Live – toegankelijk en interactief
Een andere verbinding met de buitenwereld wordt gelegd met ‘Allard Pierson Live’. Dit is een gratis toegankelijk deel van het museum in de voormalige expositieruimtes direct achter de voorgevel, met daarin het café, de museumwinkel en verschillende publieke labs. In deze labs kunnen bezoekers zelf aan de slag met de collecties van het Allard Pierson – het publiek kan hier bladeren door eeuwenoude atlassen, luisteren naar geluidsopnames uit het Muziek Centrum Nederland, helpen met archeologisch materiaal en live meekijken met restauraties. Ook is hier een presentatieruimte met groot scherm waar onderzoekers en academici aan de slag kunnen.
Een museum waar de wetenschap en het publiek elkaar ontmoeten
De monumentale gebouwdelen en ruimtes werden in oude glorie hersteld, waarbij het museum met een extra trap is gekoppeld aan de Bibliotheek Bijzondere Collecties in het gebouw ernaast - een eveneens door ons bureau ontworpen renovatie uit 2007. Het vernieuwde Allard Pierson museum slaat een brug tussen het academische en het brede publiek, en maakt een laagdrempelige ontmoeting mogelijk tussen bezoeker en wetenschap. Zo wordt op een ruimtelijke manier unieke maatschappelijke meerwaarde gecreëerd.
