Markenhoven
Markenhoven
Markenhoven
Een woonwijk die voortbouwt op de stad
Cityvorming en verzet
De bebouwing van de Valkenburgerstraat en de Rapenburgerstraat, de zogenoemde VaRa-strook, was de uitkomst van het proces van cityvorming in het oostelijk deel van de Amsterdamse binnenstad én het verzet daartegen. Cityvorming was een proces dat al in de negentiende eeuw op gang kwam, maar vooral na de tweede wereldoorlog een enorme impact kreeg door de grootschalige sloop van huizen ten behoeve van de aanleg van het IJtunneltracé. Het daaruit voortkomende verzet leidde ertoe dat het terrein in de ‘aanloop’ naar de tunnel lange tijd onbebouwd bleef.
Een woonbuurt met kleinschalige bedrijvigheid
De manier waarop de VaRa-strook weer bebouwd moest worden hield de gemoederen nog decennia lang bezig; in de loop van de jaren tachtig bleek de gemeente bereid om naar de wensen van de bewoners te luisteren. De buurt wilde op de lege vlakte die was ontstaan door de volledige afbraak van het gebied tussen de Valkenburgerstraat en de Rapenburgerstraat en het dempen van de Markengracht weer een woonbuurt met kleinschalige bedrijvigheid terugzien.
Stempels voor variatie in de plattegronden
Atelier PRO kreeg begin jaren 90 de opdracht voor de herontwikkeling van het gebied, dat Markenhoven zou gaan heten. De opgave was om de gevelwanden aan de zeer drukke, doorgaande Valkenburgerstraat en de rustige Rapenburgerstraat in één blok onder te brengen. Hier schoot de gemeentelijke Woonatlas te hulp waarin een hele waaier aan nieuwe, op eigentijdse lifestyles gebaseerde woningtypen werd geïntroduceerd. In workshopverband werden in 1991 onder leiding van Hans van Beek van atelier PRO door vijf gastarchitecten reeksen ‘stempels’ ontwikkeld die tientallen verschillende woningplattegronden bevatten.
Een stadsblok tussen twee schaalniveaus
Markenhoven neemt bewust ene overgangspositie in tussen twee heel verschillende stukken stad. Aan de kant van de Valkenburgerstraat heeft de gevelwand de allure van een grootsteedse boulevard. Aan de Rapenburgerstraat hielden we de gevelwand juist zeer beheerst en uitgebalanceerd. Het lange blok wordt onderbroken door een tweetal semi-openbare pleintjes en drie binnenhoven bestemd voor de bewoners. Dit zijn feeërieke, met waterpartijen en beplanting ingerichte plekken die voor de ogen van de voorbijgangers verborgen blijven.
Wonen, winkelen en werken gemengd
In het blok bevinden zich 351 woningen – zowel koop als sociale huur. Daarnaast zijn aan de centrumkant - de Valkenburgerstraat – bedrijfsunits en winkelruimtes gerealiseerd, die als het ware de draagconstructie vormen voor de woningbouw van de ‘gastarchitecten’. Onder de grond bevindt zich een tweelaagse parkeergarage. Zo is op een plek met een bijzondere betekenis voor de stad, een stadsblok ontstaan dat recht doet aan de bewogen geschiedenis van het gebied.
