Cultuurhuis de Klinker
Cultuurhuis de Klinker
Cultuurhuis de Klinker
Theater, bioscoop, bibliotheek en kunstencentrum in één
Een cultuuricoon voor Winschoten
Het ontwerp van het Cultuurhuis past in Winschoten: het afgeronde, alzijdige gebouw met haar sculpturale gevel in baksteen zorgt voor verbinding tussen de kleinschalige bebouwing van het historische stadscentrum en de ruimere opzet van de naoorlogse uitbreidingswijken. De kenmerkende vorm van het gebouw zorgt ervoor dat de beschikbare ruimte volledig wordt benut, maar versterkt ook de prominentie van de Klinker: de licht geknikte gevels spelen met de wetten van het perspectief, waardoor afstanden visueel worden verkort en het gebouw zichtbaarder is.
Een expressieve gevel in baksteen
De bebouwing in het stadscentrum wordt gekenmerkt door tweelaags gemetselde huizen. Deze fijne schaal laten we in het Cultuurhuis terugkomen door de horizontale verdiepingshoge baksteenbanden, die soms samenkomen en dan weer wijken. De geledingen, afrondingen en overstekken herinneren aan het Gronings Expressionisme. Daarnaast wordt de gevel gekenmerkt door de rijke detaillering van het metselwerk; verschillende bakstenen zijn speciaal voor het Cultuurhuis ontwikkeld in traditioneel oranje Groningse klei. Ook de technische zones in de plint weerspiegelen de relatie met de omgeving: in de ruwe bruinoranje gevelpanelen van geperforeerd cortenstaal zijn de contouren van het Groningse landschap te zien.
Het publieke hart van het gebouw: de foyer
De foyer is het hart van het gebouw. Het is allereerst dé plek waar bezoekers elkaar ontmoeten en napraten over de voorstelling, maar ook de plek van waaruit alle functies in het gebouw ontsloten worden. Bij binnenkomst in de foyer valt meteen de bolvormige Theaterzaal op, bekleed met houten shingles van verzaagde oude meerpalen. De zaal staat als een los element in de ruimte, iets wat wordt benadrukt door de hoge vides met daklichten. Overdag dringt het natuurlijke licht de ruimte in via deze dakramen; het daglicht weerkaatst op de geschubde houten wand en zorgt voor een warme gloed.
Een ruimte als een kameleon – multifunctioneel en flexibel
’s Avonds wordt de sfeer in de foyer bepaald door de intensiteit en kleur van de kunstverlichting. We maakten gebruikt van RGB LED’s die op veel manieren kunnen worden geprogrammeerd, om zo verschillende ‘sferen’ te kunnen creëren, afhankelijk van de soort uitvoering - van klassieke optredens tot popconcerten. Naast de ‘gebruikelijke’ rol als theaterfoyer verbindt de ruimte ook alle functies binnen De Klinker. De foyer reageert daarbij als een kameleon: overdag maakt de bibliotheek gebruik van de ruimte om boeken uit te stallen en wordt het een leeszaal die zich uitstrekt tot in het theatercafé, ’s avonds wordt de foyer weer volledig in bezit genomen door het theaterpubliek.
Een Theaterzaal dicht bij de toeschouwers
Nergens spelen mensen zo dicht bij het publiek als in de Theaterzaal van De Klinker. Door de orkestbak dicht te schuiven kan het toneel worden vergroot in de richting van de zaal, die in totaal bestaat uit 650 stoelen verdeeld over de parterre en het balkon met loges. De zaal ademt een klassieke en toch dynamische sfeer. De stoelen en het voordoek zijn donkerrood, wat het typische intieme theatergevoel creëert, terwijl de wanden donkergrijs zijn en bedekt met akoestische panelen. De akoestische panelen zijn deels afgedekt met geperforeerde platen, met patronen die verwijzen naar Groningen – de zee, het riet, hout, vogels; via deze panelen kan de lichtkleur aangepast worden aan de gewenste sfeer. Door klankkaatsers boven het voortoneel zijn theatervoorstellingen ook zonder geluidsversterking in de hele zaal goed te verstaan; wanneer de klankkaatsers niet nodig zijn kunnen deze worden opgetrokken naar het trekkenveld, waardoor het mogelijk is om nóg dichter bij het publiek te spelen.
Een Vlakke Vloerzaal voor muziek, theater én film
De Theaterzaal wordt gekenmerkt door een klassieke theateruitstraling. De Vlakke Vloerzaal daarentegen heeft een ruwere, meer eigentijdse sfeer, door de wanden van schoon beton met contrasterende groenblauwe akoestische elementen; de akoestiek kan verder worden geregeld met het rondgaande gordijn. De Vlakke Vloerzaal leent zich voor verschillende soorten voorstellingen - van kamermuziek tot cabaret - maar wordt bijvoorbeeld ook gebruikt als bioscoop, en als zaal voor conferenties of recepties. Bijzonder in deze ruimte is het gigantische raam met panoramisch uitzicht op Winschoten, waardoor het daglicht schijnt tijdens muziekrecitals en lezingen. Tegelijkertijd is het voor theater- en filmvoorstellingen ook mogelijk de zaal totaal te verduisteren.
Verbinding en meervoudig ruimtegebruik
De trappen naar de verdiepingen zijn strategisch geplaatst en op verschillende manieren vormgegeven, om zo de verkeersstromen te scheiden tussen publiek – voor bezoekers - en privé – voor werknemers en artiesten; de publiekstrap is riant opgezet en ligt in de ruimte, de privé trap is weggewerkt in het gebouw. En ook de Theaterzaal vormt, door haar centrale ligging, een vanzelfsprekende knip tussen publiek en privé. De backstage ligt rond de toneelhuizen van de twee zalen, en is gekoppeld aan de kantoorruimtes. De laad- en loszone is zo in het gebouw ingepast dat met een eenvoudige afschermingsingreep de privacy van artiesten en technici gewaarborgd wordt. De goederenlift is bereikbaar vanaf de buitenzijde én vanaf het laad- en losgebied.
Innovatieve akoestiek
Akoestisch gezien is het Cultuurhuis Winschoten een innovatief gebouw. De twee theaterzalen, de multifunctionele Radio en TV-studio, de muziekschool en de dansstudio kunnen gelijktijdig gebruikt worden zonder dat ze daarbij overlast van elkaar ervaren. Atelier PRO werd hierin geadviseerd door bouwfysisch adviesbureau Peutz, die de geluidsisolatiemaatregelen uitdacht. Zo zijn er rondom de theaterzalen dilataties aangebracht, die ervoor zorgen dat er geen hoorbare interferentie is tussen deze twee ruimtes; hierdoor kan in de vlakke vloerzaal een blockbuster van The Avengers worden vertoond, terwijl er tegelijkertijd in de grote theaterzaal een kamerconcert van Bach plaatsvindt. Daarnaast zijn de muzieklokalen op de tweede verdieping als ‘doos-in-een-doos’ uitgevoerd. Zo kunnen in deze lokalen popgroepjes, muziekensembles en slagwerkgroepen gelijktijdig repeteren zonder dat ze onderling last van elkaar hebben én zonder de stilte in de bibliotheek te verstoren.
