Metis Montessori Lyceum
Metis Montessori Lyceum
Metis Montessori Lyceum
Nieuw leven voor een schoolgebouw met geschiedenis
Renovatie van de sfeer én de historische architectuur
In 2013 nam het Metis Montessori Lyceum haar intrek in de voormalige HBS in het Oosterpark. Het gebouw van architect Hendrik Leguyt heeft sinds de oplevering in 1904 altijd dienst gedaan als middelbare school, en dat wilde de opdrachtgever graag zo houden. Om de historische school geschikt te maken voor de eisen van deze tijd was echter een uitgebreide verbouwing en renovatie nodig. Daarbij is de oorspronkelijke rijke detaillering - de trappenhuizen met smeedijzeren hekwerken, de gewelven en bogen in de gangen, de houten kasten met glas in de lokalen en de fraaie tegelvloer- teruggebracht en werd de oude sfeer hersteld. Voor de gangzones en trappenhuizen koos atelier PRO een terughoudend kleurenpalet, in lijn met het oorspronkelijke ontwerp, met contrastkleuren voor details als de deuren en de lambriseringen.
Een monument als Montessori-school
Om het strenge ritme van de klaslokalen in het klassieke schoolgebouw te doorbreken is er in het hart van de school een ‘leerplein’ geïntroduceerd. Op de plek waar ooit een aantal klaslokalen zaten, werden in de dragende muren bogen aangebracht, zodat deze samen met de gang nu één grote ruimte vormen. Volgens de principes van het Montessori-onderwijs kunnen leerlingen hier individueel of in groepjes werken in de lounge, de stilteruimte of de overlegplek. Daarnaast hebben we, door het aanbrengen van akoestische plafonds, ook de akoestiek van de gangen en de klaslokalen verbeterd; in het trappenhuis werden geluidsabsorberende panelen aangebracht met portretten van wereldburgers – om zo een noodzakelijke ingreep toch nog een educatieve functie te geven. Door de nieuwe gebalanceerde ventilatie voldoet het gebouw nu aan Frisse Scholen B.
Nieuwbouw voor nieuw onderwijs
Het Metis Montessori Lyceum wilde graag doorgroeien, van ongeveer 700 naar ruim 900 leerlingen. Het oorspronkelijk gebouw was daarvoor echter te klein en renovatie alleen niet voldoende. Daarom werd er een nieuwe vleugel bijgebouwd, ontworpen als een losstaand, alzijdig paviljoen in het park. Door de bijzondere locatie moest de nieuwbouw voldoen aan een aantal strakke stedenbouwkundige uitgangspunten; zo mocht de footprint van de uitbreiding maximaal 900 m² zijn, met een hoogte van 4 lagen. Daarnaast moest de nieuwe vleugel de relatie tussen de school en het park versterken én zorgen voor een verbeterde aansluiting van het park met de Mauritskade; ook de verbindingen tussen oudbouw en nieuwbouw en de logistiek van de leerlingenstromen vroegen om aandacht. En om de uitdaging compleet te maken moesten we in ons ontwerp ook rekening te houden met de monumentale conciërgewoning én de monumentale plataan op de patio.
Een schoolgebouw als paviljoen in het Oosterpark
Het zuidelijk deel van het Oosterpark was altijd al meer groen en open van karakter, terwijl in het noordelijk deel bebouwing stond, die werd omringd door hekken - waaronder de voormalige HBS. Als onderdeel van een grote hersteloperatie van het park is dit deel meer geopend, waardoor het Oosterpark als het ware ‘verdubbeld’ is. De hekken rond de school zijn verwijderd, zodat er meer openbaar groen is ontstaan. Het landschap loopt ver door, van het park via skatepark naar de gevel van het paviljoen, en zelfs het schoolcomplex in: de oudbouw en de nieuwbouw vormen samen een carré rond de monumentale plataan.
Verbinding tussen stad, school en park
De gebouwen aan de Mauritskade hadden vroeger ook een ingang aan de Oosterparkzijde - die inmiddels weer zijn teruggebracht. Ook het Metis Montessori Lyceum stond met de rug naar het park; de entree en de lesruimten waren allemaal op de stad georiënteerd. Met de uitbreiding wilde de school niet alleen de flow van de entreezone beter organiseren, maar ook de ligging aan het park optimaal benutten; daarom hebben we de ingang naar het park weer geopend. De ‘omkering’ gaf de school de mogelijkheid om lesruimtes ook te laten uitkijken over het park.
Here comes the sun – kunst als onderdeel van de architectuur
We hebben het paviljoen bewust ontworpen in contrast met de oudbouw: de gevel is voorzien van opvallende, zwart geperforeerde panelen die niet alleen fungeren als zonwering, maar ook onderdeel zijn van het kunstwerk ‘Here Comes The Sun’ van Chris Kabel. Hij heeft in deze panelen ruim 4.500 transparante glazen lenzen en filters in diverse kleuren aangebracht; het licht wat door deze lenzen en filters valt zorgt voor een diffuus en speels effect in de klaslokalen. Het patroon van de lenzen verwijst naar het golf- en deeltjeskarakter van licht, terwijl de kleuren gekozen zijn in lijn met het Montessori-onderwijs.
Een gebouw als gebouwde onderwijsvisie
Het Metis is een school die haar leerlingen wil opleiden tot wereldburgers, met aandacht voor de kansen en talenten van individuele leerlingen. In lijn met de Montessori-gedachte is er in de nieuwbouw veel ruimte voor samenwerking, voor kennisdeling en voor ontmoeting; de school moet een plek zijn waar iedereen elkaar persoonlijk kent en elkaar makkelijk kan aanspreken. Het interieurontwerp speelt daarbij een belangrijke rol, omdat het interieur - als ‘raakvlak’ tussen gebouw en gebruiker - grote invloed heeft op mensen, op hun gedrag en hun leerprestaties. Het interieur is dus de drager van de ‘schoolcultuur’, maar moet tegelijkertijd, vanuit het oogpunt van het ‘schoolbedrijf’, ook makkelijk aan te passen zijn aan nieuwe kansen, nieuwe processen en lesmethoden. Bovendien moet het interieur een representatieve weergave zijn van de ‘schoolidentiteit’ - waarbij de aantrekkelijkheid voor een groot deel ook de duurzaamheid bepaalt.
Samenspel tussen ontmoeting en onderwijs
In het onderwijs van het Metis Montessori Lyceum staat ontmoeting centraal. In het interieurontwerp spelen de circulatieruimtes – de entree, de gangen, de aula en de leerpleinen - daarom een belangrijke rol. De leerlingen komen binnen via de besloten patio met de plataan - de eerste ontmoetingsruimte, die dus nadrukkelijk ook bij het (interieur)ontwerp hoort. Op de begane grond ligt een grote centrale aula en op de verdiepingen bereiken leerlingen de lokalen via het centrale leerplein; onderwijsruimtes veranderen zo in sociale zones waar leerlingen elkaar tegen komen en waar kruisbestuiving plaatsvindt.
Een flexibel inzetbaar interieur
Op een prachtige plek aan het Oosterpark, met grote glazen dubbele deuren naar buiten, ligt de multifunctionele aula, waar leerlingen - ook buiten lestijden - kunnen samenwerken aan projecten. Bij speciale gelegenheden wordt de aula omgetoverd tot theater, met een podium, theatertechniek en een publieksopstelling. De ruimte is dus multifunctioneel inzetbaar, zonder te kort te doen aan het dagelijkse gebruik als comfortabele overblijf- en ontmoetingsplek. Maar ook onderwijsruimtes zijn flexibel inzetbaar: zo kan ieder leerplein verbonden worden met twee flexlokalen, die zijn ingericht voor verschillende soorten onderwijs. Leerlingen en docenten kunnen deze ruimtes in een handomdraai aanpassen en openen, van een project-opstelling voor kleine groepen naar een klassikale presentatie.
Technasium-ateliers als showcase voor de school
Op de begane grond liggen de twee grote ateliers voor het Technasium – een onderwijsvorm waarin de betàvakken centraal staan. Deze ruimtes zijn specifiek ingericht voor het examenvak Onderzoek & Ontwerpen; in dit vak, dat de kern vormt van het Technasium, werken leerlingen in groepsverband aan actuele betàtechnische opdrachten – reden waarom in de ateliers grote, hoge groepstafels zijn geplaatst, die (op wielen) in elke gewenste opstelling verzet kunnen worden. Met daarbij ook nog een atelier voor Biologie en een tweede atelier voor Robotica kiest de school bewust voor een praktijk- en toekomstgerichte onderwijsvorm. De ateliers zijn ideaal gelegen op de begane grond, voor maximale exposure, als visitekaartje voor het Metis Montessori Lyceum.
Architectuur en interieur als één geheel
Het interieur en de architectuur vormen samen een samenhangend geheel: ze vullen elkaar aan en versterken elkaar, en zorgen voor identiteit en herkenbaarheid. Tegelijkertijd sluit de inrichting van de nieuwbouw, door het doorlopende gebruik van neutrale tinten in combinatie met primaire contrastkleuren, ook aan bij het interieur van het monumentale deel. Het klassieke type schoolgebouw heeft zich hier ontwikkeld tot een onderwijslandschap dat een leven lang leren mogelijk maakt.
.jpg)
